روحالقدس كيست
روحالقدس مهمترين عامل در حيات و بقای هستی و زندگی بشر، خصوصاً زندگی روحانی انسان میباشد. اما شايد شناخت ما از او، در مقايسه با اهميت او بسيار بسيار كم باشد. از اينرو لازم است كه شناخت صحيح و كاملی درباره اين روح پاك الهی بدست آوريم و از اين راه، اجازه بدهيم كه او وجود ما را دگرگون كرده، اراده خدا را بطور كامل در زندگی ما تحقق بخشد.
روحالقدس فقط يك نيرو نيست
در مورد شخصيت روحالقدس ممكن است عقايد اشتباه و نادرستی وجود داشته باشد. مثلاً بعضی گمان میكنند كه روحالقدس فقط نيرويی است فاقد شخصيت كه از جانب خدا صادر میشود تا اراده او را عملی سازد. عدهای نيز تصور میكنند كه روحالقدس فرشتهای است مقرب، نظير جبرائيل يا ميكائيل يا يكی از آنها. اما با مطالعه دقيق كتابمقدس میبينيم كه روحالقدس صرفاً نيرويی بیجان و بیشخصيت نيست.
روحالقدس شخص است
بر اساس تعليم صريح كتابمقدس، روحالقدس از شخصيت واقعی برخوردار است يعنی دارای درك و فكر و اراده میباشد. او سخن میگويد و ايمانداران را تعليم میدهد. او هدايت میكند و شهادت میدهد. مسيح گفت كه روحالقدس او را جلال میدهد. او باعث میشود كه انسان متوجه گناهان خود شود. اين ويژگيها را نمیتوان به يك نيروی مجهول و فاقد شخصيت نسبت داد، بلكه فقط متعلق به يك شخص هستند. ذيلاً به ذكر چند مورد از كتابمقدس اكتفا میكنيم كه مشخص میكند كه روحالقدس دارای شخصيت میباشد. در بخشهای بعدی همين مقاله، كليه مواردِ قيد شده، حاكی از همين امر خواهد بود.
روحالقدس صاحب اراده است. روحالقدس رسولان مسيح را در امر بشارت بر حسب اراده وصلاحديد خود هدايت میكرد (ر.ش. اعمال 16:6 و 7؛ اول قرنتيان 12:11).
روحالقدس سخن میگويد و گفته او بهمنزله گفته خداست (ر.ش. عبرانيان 10:16 و 17).
روحالقدس صاحب احساس است. انسان با گناهان و خطاهای خود، میتواند باعث رنجش او گردد (ر.ش. افسسيان 4:30).
انسانِ گمراه ممكن است سعی كند او را فريب دهد يا با اراده او مخالفت كند، درست به همان شكل كه ممكن است بكوشد خدا را بفريبد (ر.ش. اعمال 5:3؛ 7:51).
انسان گمراه ممكن است به او كفر بگويد (ر.ش. متی 12:31). كفر بهروحالقدس تنها گناهی است كه بخشوده نمیشود. علت آن را در بخشهای بعدی مقاله شرح خواهيم داد.
روحالقدس دارای الوهيت است
حال اين سؤال پيش میآيد كه اين شخصيت يعنی روحالقدس، كيست؟ او چه رابطهای با خدای پدر و با فرزند او دارد؟
در كتابمقدس، هر جا كه سخن از روحالقدس به ميان آمده است، صفاتی به او اطلاق شده كه همان صفاتی است كه خدا از آنها برخوردار میباشد و به اين ترتيب او خدا معرفی شده است. ذيلاً نمونههايی از اين امر را بهاختصار مورد اشاره قرار میدهيم.
در عهدجديد آيات بسياری از عهدعتيق نقل قول شده است. گوينده اين آيات در عهدعتيق خداست، در حاليكه در عهدجديد گوينده آنها روحالقدس معرفی شده است. همين امر نشان میدهد كه عيسی مسيح و رسولان او، روحالقدس را خدا میدانستند.
هر كفری از انسان بخشوده میشود، جز كفر به روحالقدس (ر.ش. متی 12:31). اين امر به قداست و مقام متعالی روحالقدس اشاره دارد، و نيز به حساسيت كار او در زندگی انسان.
روحالقدس آشكارا «خداوند» خوانده شده است (ر.ش. اول قرنتيان 3:18).
نام روحالقدس همرديف و همطراز نام پدر و نام پسر قرار دارد. اين را در آيه معروف متی 28:19 مشاهده میكنيم: «پس رفته همه امتها را شاگرد سازيد و ايشان را به اسم اب و ابن و روحالقدس تعميد دهيد.» (نيز ر.ش. دوم قرنتيان 12:13).
روحالقدس بر همه چيز واقف است، حتی بر عميقترين اسرار الهی (اول قرنتيان 2:10-11).
روحالقدس در مقام خدا در همه جا حضور دارد (مزمور 139:7).
اينست تعليم كامل كلام خدا درباره ذات اقدس الوهيت. خدا واحد است اما در اين وحدت، سه وجود و شخصيت متمايز يعنی پدر و پسر و روحالقدس وجود دارد (ر.ش. به مقالات C-1 و C-2).
كار روحالقدس
در خلقت و عالم هستی
خدای پدر طراح تمامی عالم هستی است. پولس میفرمايد: «سرچشمه و وسيله و مقصد همه چيز خداست» (نامه به روميان 11:36، ترجمه مژده برای عصر جديد). پسر خدا، عيسی مسيح مجری طرح خدای پدر است. او عامل آفرينش میباشد. او هر آنچه را كه پدر طرح كرده بوده، به موقع اجرا گذاشت. يوحنای رسول میفرمايد: «همه چيز به وسيله او هستی يافت و بدون او چيزی آفريده نشد. حيات از او بهوجود آمد» (يوحنا 1:3-4، ترجمه مژده).
به اين ترتيب، پدر طراح عالم هستی است؛ پسر خدا اين طرح را بهاجرا در آورد؛ و اينك روحالقدس اين نظام هستی را نگاه میدارد و به آن قوام میبخشد.
ما دست روحالقدس را از همان ابتدای آفرينش در كار میبينيم. در كتاب پيدايش چنين آمده است: «در ابتدا، خدا آسمانها و زمين را آفريد. و زمين تهی و باير بود و تاريكی بر روی لُجّه و روح خدا سطح آبها را فرو گرفت» (پيدايش 1:1 و 2). يعنی در ابتدای آفرينش، زمين بیشكل بود و اقيانوسهای عظيم، متلاطم بودند. در چنين حالتی، روح خدا بر اين تلاطم و آشفتگی سلطه افكند و نظم بوجود آورد.
در مزمور 104 آيه 30 در مورد نقش روحالقدس در عالم هستی میفرمايد: «چون روح خود را میفرستی آفريده میشوند و روح زمين را تازه میگردانی.» به اين ترتيب، روح خدا موجب حيات و تازگی جهان و موجودات است.
در رستگاری بشر
سه شخصيت الوهيت عين همين نقش را در مورد نجات بشر ايفا میكنند. خدای پدر نقشه نجات را طرح كرد. پسر او، به اين جهان آمد و اين نقشه را به مرحله اجرا درآورد. سپس روحالقدس كار مسيح را بر روی زمين ادامه داد. هنگامی كه عيسی مسيح پس از قيام، به آسمان صعود فرمود، روحالقدس برنامه نجات بشر را ادامه داد.
مسيح در شب آخر، پيش از مصلوب شدن، اين مطلب را با شاگردان خود در ميان گذارد. او در حاليكه در مورد مرگ خود و بازگشت به آسمان با ايشان سخت میگفت، فرمود: «من از پدر سؤال میكنم و تسلیدهندهای ديگر به شما عطا خواهد كرد تا هميشه با شما بماند، يعنی روح راستی كه جهان نمیتواند او را قبول كند زيرا كه او را نمیبيند و نمیشناسد و اما شما او را میشناسيد، زيرا كه با شما میماند و در شما خواهد بود… تسلیدهنده يعنی روحالقدس كه پدر او را به اسم من میفرستد، او همه چيز را به شما تعليم خواهد داد و آنچه به شما گفتم، به ياد شما خواهد آورد… من به شما راست میگويم كه رفتن من برای شما مفيد است، زيرا اگر نروم، تسلیدهنده نزد شما نخواهد آمد، اما اگر بروم، او را نزد شما میفرستم… چون او يعنی روح راستی آيد، شما را به جميع راستی هدايت خواهد كرد…» (يوحنا 14:16-17 و 26 و 16:7 و 13).
عيسی میبايست پس از قربانی شدن بر صليب، به آسمان باز میگشت. رسالت او همين بود. او از آغوش پدر به اين جهان آمده بود تا برای گناهان ما فدا و قربانی شود. او پس از انجام خدمت خود، میبايست باز جهان را گذارده، نزد پدر بازگردد. اما روحالقدس كار او را ادامه میداد. به اين ترتيب، عيسی وعده آمدن روحالقدس را به شاگردان خود داد. روحالقدس بود كه میبايست كار مسيح را در اين جهان ادامه دهد.
کار روحالقدس در زندگی مسيحيان
هدايت بهسوی توبه و ايمان به مسيح
پس از صعود عيسی مسيح به آسمان، روحالقدس طبق فرمايش عيسی مسيح افرادی را كه پيام نجاتبخش انجيل را میشنيدند، متوجه گناهانشان میساخت و ايشان را به توبه و بازگشت بسوی خدا متقاعد میساخت. امروزه نيز اين روحالقدس است كه قلب ما را ملزم و متقاعد میسازد كه زندگی خود را به خدا تسليم كنيم. توبه و ايمان به مسيح، بدون كار الهی روحالقدس امكانپذير نيست. هر بار كه قلب ما در طلب حضور شيرين و آرامبخش خدا میسوزد، میتوانيم يقين داشته باشيم كه روحالقدس دارد در ما كار میكند. اوست كه چشم دل ما را برایديدن حقايق روحانی باز میكند.
به همين علت است كه مسيح فرمود هر كفری كه انسان گفته باشد بخشوده میشود، اما كفر به روحالقدس هرگز آمرزيده نخواهد شد. از آنجا كه روحالقدس عامل توبه و بازگشت انسان بسوی خداست و مشوق و هادی او در اين امر است، كفر به او، يعنی مقاومت و مخالفت با او، مانع كار او در قلب انسان میگردد. روحالقدس با قلب انسان سخن میگويد و او را در اين امر تشويق به توبه و تسليم به خدا مینمايد. اما اگر شخص مدتها با اين دعوت روح خدا مقاومت كند و آن را نپذيرد و اين حالتِ سرسختی ادامه يابد، لحظهای فرا خواهد رسيد كه روحالقدس كار خود را متوقف میسازد و از آن شخص دور میشود. در چنين حالتی، شخص ديگر قادر به توبه نخواهد بود و حتی اگر مايل به بازگشت بسوی خدا شود، توبه او پذيرفته نخواهد شد.
حامی و پشتيبان ايمانداران در نبرد روحانی
عيسی مسيح در شب آخر، وقتی با شاگردان درباره روحالقدس سخن میگفت، به ايشان فرمود كه روحالقدس، تسلیدهنده يا پشتيبان ايشان خواهد بود و در وجود آنان ساكن خواهد شد. در واقع، شخص مسيحی از حضور يك پشتيبان و كمك الهی در وجود خود برخوردار خواهد شد. روحالقدس دائماً در دل و زندگی مؤمن حضور خواهد داشت تا او را در نبرد روحانی وی ياری دهد. او پشتيبان و حامی دائمی نجاتيافتگان است.
آشكار ساختنِ حقايق روحانيِ كتابمقدس
عيسی مسيح در سخنان خود درباره روحالقدس، كارهايی را كه او در زندگی ايماندار انجام میدهد، تشريح كرد. او فرمود كه روحالقدس ايماندار را به تمام حقيقت رهبری خواهد كرد و همه چيز را به او تعليم خواهد داد و كلام عيسی رابه ياد او خواهد آورد. بهعبارت ديگر، ايماندار فقط از طريق تماس و رابطه با روحالقدس است كه میتواند به حقايق الهی و روحانی پیببرد. اين روحالقدس است كه امور روحانی را برای ايماندار باز و مكشوف میسازد. در غير اينصورت، انسان با فكر و ذهن جسمانی خود، هرگز به شناخت خدا و اراده و كلام او نايل نخواهد آمد. بزرگی و عظمت خدا، عمق محبت او، ارزش جانبازی و قربانی عيسی مسيح، ارزش حيات جاودانی و بسياری مسائل ديگر، فقط به كمك روحالقدس برای انسان آشكار خواهد شد.
پولس رسول نيز اين واقعيت را در نامه اول خود به مسيحيان قرنتس فصل دوم، آيات 10 الی 12 چنين میفرمايد: «خدا اين همه را بوسيله روح خود، از راه الهام به ما آشكار ساخته است زيرا روحالقدس همه چيز، حتی كنه نيات الهی را كشف میكند. كيست كه بهتر از روح شخص يا باطن او آشنا باشد؟ به همان طريق، هيچكس جز روح خدا با خدا آشنا نيست. روحی كه بدست آوردهايم … از جانب خداست تا عطايايی را كه او به ما عنايت فرموده است، بشناسيم» (ترجمه مژده). در همين زمينه، يوحنای رسول هنگامی كه درباره سلوك در حقيقت تعليم میدهد، میفرمايد: «اما مسيح شما را با روحالقدس خود مسح كرده است و از اين رو همه شما حقيقت را میدانيد … شما نيازی نداريد كه كسی شما را تعليم دهد، زيرا روحالقدس كه مسيح به شما داده است، در شما زندگی میكند. روح خدا در هر مورد به شما تعليم میدهد و تعاليم او برحق است و در آن ناراستی نيست. پس همانطور كه روح به شما تعليم میدهد، در مسيح بمانيد» (اول يوحنا 2:20 و 27، ترجمه مژده).
نزديك بودن به روحالقدس و حساس بودن گوش دل به صدای او، باعث میشود كه بتوانيم حقايق روحانی را بهتر درك كنيم. يك ايماندار مسيحی بايد مرتب كلام خدا را بخواند. اما برای درك عميق آن بايد حتماً روحالقدس وارد عمل شود. بهعنوان مثال، مسيح فرمود كه اگر كسی برگونه راست ما سيلی زند، بايد گونه ديگرمان را نيز برگردانيم. آيا اين تعليم مسيح فقط و فقط در مورد خاص سيلی زدن صدق میكند يا اينكه كاربرد گستردهتری دارد؟ روحالقدس میتواند به ايماندار تعليم دهد كه در اينجا مسأله فقط سيلی خوردن نيست، بلكه در زندگی روزمره چه بسيار موارد پيش میآيد كه ايماندار بايد از حق مسلم خود گذشت كند و بجای انتقام و احقاق حق، محبت و گذشتی مافوق تصور انسان عادی يا بقول پولس، انسان نفسانی نشان دهد و برگرداندن گونه را در معنای كامل و گسترده آن تحقق بخشد.
كمك برای داشتنِ زندگی مقدس
يكی از عوامل مهمی كه ما را در زمينه داشتنِ زندگی مقدس كمك میكند، روحالقدس است. پولس رسول، در فصل پنجم نامه خود به مسيحيان غلاطيه واقع در تركيه امروزی، (آيات 16 تا 22)، مینويسد كه تمايلات نفسانی میكوشند ما را بسوی گناه بكشند. اما روحالقدس كه در ما ساكن است، خداست و اراده ديگری دارد. اگر عنان زندگی رابه دست روحالقدس بسپاريم، او به ما كمك خواهد كرد كه تسليم وسوسه و گناه نشويم و پيروز و مقدس باقی بمانيم. اين روحالقدس است كه ما را در پيكار با نفس ياری میبخشد و ما را پيروز میسازد. پولس میفرمايد: «اگر تحت فرمان روحالقدس بسر بريد، به هيچوجه خواهشهای نفس را ارضا نخواهيد كرد.» بلی، كافی است كه فرمان اتومبيل زندگی را به دست روحالقدس بسپاريم. او ما را در جاده پاكی و قدوسيت هدايت خواهد كرد و آن قدرت را به ما خواهد داد تا بجای تسليم به تمايلات نفسانی، خواست و اراده خدای پدر را بجا آوريم. البته وقتی راجع به تمايلات نفسانی سخن میگوييم، مقصود فقط مسائل اخلاقی و جنسی نيست، بلكه بسياری از حالات درونی و رفتارهای ديگر نيز جزو اين تمايلات هستند. پولس در همان قسمت میفرمايد: «اعمال طبيعت نفسانی آشكارند: زنا، ناپاكی، هرزگی، بتپرستی، افسونگری، دشمنی، ستيزهجويی، رشك، خشم، خودخواهی، اختلافات، دستهبندی، حسادت، مستی، عياشی و امثال اينها. اكنون مانند گذشته به شما میگويم: كسانی كه اين چنين اعمال را بجا آورند، در پادشاهی خدا نصيبی نخواهند داشت.» سپس پولس ايمانداران را تشويق میكند كه با سپردن افسار و عنان زندگی به دست روح خدا، ثمراتی را كه روح به بار میآورد، از خود نشان دهند. او اين ثمرات را چنين نام میبرد: محبت، خوشی، آرامش، بردباری، مهربانی، خيرخواهی، وفاداری، فروتنی و خويشتنداری. اگر اين ثمرات در زندگی فرد مسيحی به چشم بخورند، اين نشان میدهد كه روحالقدس در وجود او فعال است.
هدايت و كمك در امر بشارت انجيل
عيسی مسيح به شاگردان خود مأموريت داد تا به تمام نقاط جهان بروند و همه اقوام را بسوی نور او هدايت كنند و ايشان را شاگردان او سازند. در زمينه اين مأموريت، همه ايمانداران مسؤوليت و وظيفهای بهعهده دارند و هيچ ايمانداری از آن معاف نيست. وظيفهای كه در اين خصوص بر دوش هر مسيحی گذاشته شده، اين است كه در مورد مسيح به ديگران شهادت دهد و او را به اطرافيان خود بشناساند. اين كار، میتواند هم توسط شهادت زبانی ضورت گيرد و هم توسط شهادت عملی يعنی نشان دادن زندگی پاك و مهربان ما به ديگران. اين امر، نياز شديد به قدرت و حكمت روحالقدس دارد. او بايد اولاً شجاعت اين كار را در مسيحی ايجاد كند و ثانياً حكمت و هوشياری لازم را عطا كند تا ايماندار بداند هر كس را چگونه بسوی مسيح هدايت كند. از اينرو، مسيح پيش از صعود خود به آسمان، شاگردان را سفارش كرد كه در اورشليم بمانند تا از عالم بالا قدرت و قوت دريافت كنند. او فرمود: «وقتی روحالقدس بر شما نازل شود، قدرت خواهيد يافت و در اورشليم و تمام يهوديه و سامره و تا دورافتادهترين نقاط عالم، شاهدان من خواهيد بود» (اعمال 1:8، ترجمه مژده). بهعبارت ديگر روحالقدس به شخص نجات يافته قدرت میدهد كه آينه تمام قد عيسی مسيح باشد. او بايد با زندگی خود، وجود عيسی مسيح را به ديگران نشان دهد. اين است معنی واقعی شاهد بودن. روحالقدس به ما كمك میكند تا شاهدان واقعی مسيح باشيم.
در ضمن، روحالقدس در مواقع ضروری و حساس، پشتيبان و حامی ايمانداران است و ايشان را در سخن گفتن ياری میدهد. عيسی مسيح دراين زمينه فرمود: «اما وقتی شما را دستگير میكنند، نگران نباشيد كه چه چيز و چطور بگوييد، چون در همان وقت آنچه بايد بگوييد به شما داده خواهد شد، زيرا گوينده، شما نيستيد بلكه روح پدر آسمانی شماست كه در شما سخن میگويد» (متی 10:19، ترجمه مژده).
كمك در دعای مؤثر
روحالقدس حتی در دعاهای ما نيز ما را ياری میكند. گاه، نالهها و درخواست ما از خدا چنان عميق است كه نمیدانيم با چه كلماتی آن را بيان كنيم. در اين گونه موارد نيز روحالقدس به ما كمك میكند و رابطهای ميان روح ما و خدای پدر بوجود میآورد كه فراتر از كلمات و سخن است و ما میتوانيم يقين داشته باشيم كه خدای پدر، بدون رد و بدل شدن كلمهای، از نيت دل ما آگاه شده است. پولس میفرمايد: «روح خدا … ما را ياری میكند زيرا ما هنوز نمیدانيم چگونه بايد دعا كنيم. اما روح خدا با نالههايی كه نمیتوان بيان كرد، برای ما شفاعت میكند» (روميان 8:26، ترجمه مژده).
از اينروست كه بايد گوشهای مسيحيان همواره به ندای لطيف روح خدا حساس باشد و هدايت او را با دل و جان بپذيرند. او رئيس كليسا در جمع، و رهبر ايمانداران در زندگی فردیشان میباشد. اوست كه از جانب خدای پدر و از سوی عيسی مسيح، رسالت خود را برای نجات انسان به كمال رسانده و اكنون در آسمان بر دست راست خدا قرار دارد. اين روحالقدس است كه تمام عالم هستی را پر ساخته و در همه جا حضور دارد. توسط روحالقدس است كه خدای پدر حضور خود را در تمام نقاط عالم هستی میگستراند. اگر میخواهيم حضور خدای پدر را احساس كنيم و با او سخن بگوييم، در واقع حضور روح خدا را احساس میكنيم و با او سخن میگوييم. از طريق روحالقدس است كه صدای دعای ما به حضور تحت پدر در آسمان میرسد و از طريق روح خداست كه صدای خدای پدر را از آسمان در قلب خود میشنويم.
نزول روحالقدس بر رسولان و پيروان عيسی
چهل روز پس از زنده شدن عيسی مسيح، روز صعود او به آسمان فرا رسيد. در اين روز، او به همراه شاگردانش برفراز تپهای در نزديكی اورشليم رفت و در آنجا، آخرين سخنان خود را به ايشان بيان فرمود. در اين لحظه بود كه باز وعده خود را مورد تأكيد قرار داد و به ايشان گفت: «اينك من موعود پدر خود را بر شما میفرستم. پس شما در شهر اورشليم بمانيد تا وقتی كه به قوت از اعلی’ آراسته شويد» (لوقا 24:49). شاگردان نيز بنا به دستور مسيح، به اورشليم بازگشتند. ايشان هر روز در خانهای گرد میآمدند و اوقات خود را در عبادت و دعا میگذراندند و منتظر وعده عيسی بودند.
ده روز پس از صعود مسيح به آسمان، يكی از اعياد يهوديان، به نام عيد «پنطيكاست» فرا رسيد. شاگردان همچون روزهای گذشته، مشغول دعا و عبادت بودند. ساعت 9 صبح بود ناگهان صدايی بلند، شبيه وزش باد شديد از آسمان به گوش رسيد. سپس شعله و زبانههای آتش ظاهر شد و بر هر يك از ايشان زبانهای قرار گرفت. در همين حال، همه آنان از روحالقدس پر شدند و با قدرت او، به زبانهای مختلف به حمد و ستايش خدا پرداختند، زبانهايی كه تا آن لحظه اطلاعی از آن نداشتند. چيزی نگذشت كه بسياری جمع شدند تا علت سر و صدا را جويا شوند. در ميان اين عده، زائرينی نيز بودند كه از سرزمينهای مختلف به اورشليم آمده بودند. ايشان با كمال تعجب شنيدند كه عدهای از افراد عادی به زبانهای مادری آنان خدا را پرستش میكند. همه دچار شگفتی شده بودند و پی بردند كه در اينجا رويدادی فوق طبيعی رخ داده است. همين واقعه، به پطرس و ساير رسولان فرصت داد تا برای نخستين بار، پيام نجاتبخش مسيح را به گوش يهوديان برسانند، يهوديانی كه از نقاط مختلف جهان آن روزگار در اورشليم بسر میبردند. در همان روز، نزديك به سه هزار نفر به مسيح ايمان آوردند و غسل تعميد گرفتند.
به اين ترتيب، با آمدن روحالقدس، عده بسياری به مسيح ايمان آوردند و پيرو او شدند و كليسای عيسی مسيح، يعنی مجمع افرادی كه ايمانداران مسيح میباشند تشكيل شد. اين وقايع و رويدادهای مربوط به رسولان مسيح پس از روز پنطيكاست، در كتاب اعمال رسولان نوشته شده است. در اين كتاب كه سرگذشت مسيحيت در دوران اوليه میباشد، به وضوح میبينيم كه روحالقدس پيشوا و هدايتكننده كليسا يعنی جمع ايمانداران میباشد. اين روحالقدس است كه تعيين میكند كداميك از رسولان به كدام نقطه از جهان برود و پيام انجيل را موعظه كند. اوست كه هدايت میكند مبشرين انجيل چگونه سخن بگويند. اوست كه هدايت زندگی مؤمنين را در دست دارد.
نكته مهم اين است كه بركات روحالقدس و كار او در زندگی مسيحيان، مختص به قرن اول و مسيحيان اوليه نمیباشد. او امروزه نيز در قلب انسان كار میكند تا او را به شباهت مسيح در آورد و اراده نيكوی خدا را در زندگی ايشان تحقق بخشد.


Leave a reply to ممل Cancel reply